Μετεικασμα Μεσογειακου Μυθου
Acrylic on Linen Mounted on Marine Plywood,
105×90,
Collection of the Artist
Φως, χρώμα και σύμβολα στη ζωγραφική του Μιχάλη
Οι πίνακες του Μιχάλη μοιάζουν με την ζωντανή, φρέσκια, ανάμνηση πάνω στα βλέφαρα από ένα βαθύ όνειρο που μόλις είδαμε. Αισθάνεσαι πως όλα είναι ‘ηδη ειδωμένα’, deja vue, και πως προέρχονται από μια βαθειά ψυχική δεξαμενή όπου φυλάγονται τα αρχέτυπα των εικόνων, πριν κληθούν στην επιφάνεια της ζωής για να αποτελέσουν στην εμπειρία.
Το εικαστικό θέαμα το αντικρύζει το βλέμμα του θεατή μέσα από ένα άνοιγμα, παράθυρο ή μπαλκονόπορτα, συχνά δίπλα από διακοσμημένη κουρτίνα. Ο φωτισμός είναι νυχτερινός, σαν από φεγγαρόφωτο, και απλώνεται πάνω στα οικοδομήματα σαν ανταύγεια από κάτι ισχυρό, ενώ σκιές στα πλάγια κλιμακώνουν μια αίσθηση μυστηρίου και αινιγματικότητας. Φοίνικες συμπληρώνουν την σύνθεση στα περισσότερα έργα, ζωγραφισμένοι σαν ιδεόγραμμα, σαν δεδομένη οπτική λέξη. Οι στέγες των σπιτιών είναι πολλές φορές σφαιρικές, συχνά και με σταυρό πάνω τους. Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για να διαισθανθεί ο θεατής πως ο ζωγράφος απεικονίζει νυχτερινά τοπία από κάποια μεσογειακή χώρα, τοπία γαλήνια, σχεδόν εξιδανικευμένα, ονειρικά, τα οποία συμπυκνώνουν και στη συνέχεια μεταδίδουν μια ατμόσφαιρα προχωρημένης νύχτας με αστροφεγγιά.
Οι αισθήσεις κινητοποιούνται, η δυναμική κλίμακα στο φωτιστικό εύρος μαρτυρεί ατμοσφαιρική ζέστη. Ταυτόχρονα κάποιες μνήμες αναδύονται διακριτικά. Οι σκιές δίπλα στα κτίρια έχουν την αινιγματικότητα του Ντεκίρικο και υπαινίσσονται κάποια έκπληξη που ίσως συμβεί, η χωροταξική σύνθεση των οικισμάτων δείχνει μια καλά συγκροτημένη κυψέλη ζωής που το βλέμμα μας πλησιάζει με αγάπη, νοσταλγία, διάθεση συμμετοχής. Στιγμές-στιγμές θυμάται ο έμπειρος φιλότεχνος την παλιότερη νεοελληνική ζωγραφική του οριενταλισμού, μεγάλους δάσκαλους σαν τον Σ.Σαββίδη ή τον Κ.Μαλέα. Tαυτόχρονα, αλλά με πολύ διακριτικότητα, ξεπηδούν μέσα μας και εικόνες για τον κινηματογραφικό ρομαντικό μύθο της Μεσογείου, πχ από την ‘Καζαμπλάνκα’.
Ο Μιχάλης οργανώνει όλα αυτά τα οπτικά σημεία και τις προεκτάσεις τους, με λιτές συνθετικές ποσοστώσεις, έχοντας τελικό στόχο να αναδείξει πρωτίστως τη ζωγραφική, κι αυτό το πετυχαίνει κρατώντας σε κυρίαρχους ρόλους όχι το θέμα όσο το χρώμα και το φως. Τα χρώματα κρύβουν μέσα τους καθένα και ίχνη από το διπλανό του, σαν αφαιρετική γειτνίαση του Μ. Ρόθκο, οι φωτιστικές αντιθέσεις είναι χαμηλόφωνες ώστε να κρατούν τη χρωματική δράση ενεργή, όχι κυρίαρχη.
Στο τέλος, κάθε έργο έρχεται στο βλέμμα μας σαν μια εικόνα, κατασταλαγμένη, ‘ώριμη από καιρό’, στο ψυχικό βάθος του καλλιτέχνη αλλά και στο δικό μας, σαν όνειρο που είδαμε κάποτε όλοι μαζί και θυμόμαστε ευχάριστα, σαν παραμύθι που νοσταλγούμε.